HTMLda CSS ni qo'llash

CSS bu – Cascading Style Sheets ya’ni "Kaskadli uslublar jadvali " hisoblanadi

CSS juda ko’p vaqtni tejaydi hamda u bir vaqtning o’zida bir nechta veb-sahifalarning stillarini boshqarishi mumkin.

CSS nima?

Cascading Style Sheets (CSS) veb-sahifa tartibini (style) formatlash uchun ishlatiladi.

CSS yordamida siz rangni, shriftni, matn hajmini, elementlar orasidagi bo’shliqni, elementlarning joylashuvini, fon uchun qanday rasmlar yoki fon ranglarning ishlatilishini, turli xil qurilmalar va ekran o’lchamlari uchun har xil displeylarni va boshqalarni boshqarishingiz mumkin!

Eslatma: KASKADLASH deganda barcha elementlarga tegishli bo’lgan uslub nazarda tutiladi. Demak, <body>ni rangini «ko’k»ga o’zgartirsangiz, ushbu elementning ichidagi barcha sarlavhalar, paragraflar va boshqa matn elementlari ham «ko’k» rangga kiradi (istisno sifatida boshqa bir uslub kiritilmasa)!

 

CSSdan foydalanish

HTML hujjatlariga CSS-ni 3 usul bilan qo’shish mumkin:

  • Inline (kiritilgan) – HTML elementlari ichida styleatributdan foydalanib
  • Internal (ichki) –  <style> elementidan <head> qismida foydalanib
  • External (tashqi) – tashqi CSS fayliga <link> elementi yordamida bog’lanib

CSS-ni qo’shishning eng keng ko'p tarqalgan usuli bu tashqi CSS fayllaridagi uslublarni saqlash. Biroq, ushbu darslikda biz inline va internel uslublardan foydalanamiz, chunki buni namoyish qilish va sinab ko’rishingiz osonroq bo'ladi.

Inline CSS

Inline CSS bitta HTML elementga o’ziga xos uslubni qo’llash uchun ishlatiladi.

Inline CSS HTML elementning style atributidan foydalaniladi.

Quyidagi misol <h1> elementining matn rangini "ko’k" rangga, <p> elementining matn rangini esa " qizil" rangga o’zgartiramiz:

Misol:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>
                
<h1 style="color:blue;">Ko'k rangli sarlavha</h1>
                
<p style="color:red;">Qizil rangli paragraf.</p>
                
</body>
</html>
                

Natija:

Ko’k rangli sarlavha

Qizil rangli paragraf.

Internal CSS

Internal CSS bitta HTML sahifaning uslubini aniqlash uchun ishlatiladi.

Internal CSS HTML sahifaning <head> qismida,<style> elementi ichida joylashadi.

Quyidagi misol BARCHA <h1> elementlarning (ushbu sahifadagi) matn rangini «ko’k» rangga, BARCHA <p> elementlarning matn rangini «oq» rangga o’zgartiradi. Bundan tashqari, sahifaning foniga «kul rang» o’rnatadi:

Misol:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<style>
   body {background-color:lightgray;}
   h1   {color: blue;}
   p    {color: white;}
</style>
</head>
<body>
  <h1>Bu sarlavha</h1>
  <p>Bu paragraf.</p>
</body>
</html>
                

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.

 

External(tashqi) CSS

External CSS ko’plab HTML-sahifalar  uchun uslubni belgilash uchun ishlatiladi.

External CSS qo’llash uchun HTML sahifaning <head> bo’limiga havolani qo’shish kerak:

Misol:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="style.css (faylning nomi) ">
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
<p>Bu esa paragraf.</p>
                
</body>
</html>

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.

Maslahat: Tashqi uslublar jadvali yordamida siz bitta veb-saytning ko’rinishini bitta faylni o’zgartirib o’zgartirishingiz mumkin!

 

CSS ranglari, shriftlari va o’lchamlari

Bu yerda biz keng tarqalgan CSS xususiyatlarini namoyish qilamiz. Keyinchalik ular haqida ko’proq bilib olasiz.

CSS color  xususiyati ishlatiladigan matn rangini belgilaydi.

CSS font-family xususiyati ishlatiladigan shriftni belgilaydi.

CSS font-size xususiyati ishlatiladigan matn hajmini belgilaydi

Misol:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<style>
     h1 {
        color: blue;
        font-family: verdana;
        font-size: 300%;
      }
      p  {
        color: red;
        font-family: courier;
        font-size: 160%;
     }
</style>
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
<p>Bu paragraf.</p>
                
</body>
</html>

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.

CSS border(chegara)

CSS border xususiyati HTML elementni atrofidagi chegarani belgilaydi.

Eslatma: Siz deyarli barcha HTML elementlari uchun chegarani belgilashingiz mumkin.

Misol:

CSS chegara xususiyatidan foydalanish: 

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
     <style>
        p {
          border: 2px solid powderblue;
          }
    </style>
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
                
<p>Bu 1-paragraf.</p>
<p>Bu 2-paragraf.</p>
<p>Bu 3-paragraf.</p>
                
</body>
</html>
               

Natija:

Bu sarlavha

Bu 1-paragraf.

 

Bu 2-paragraf.

 

Bu 3-paragraf.

CSSda to’ldirish (padding)

CSS padding xususiyati matn va chegara orasidagi to’ldirishni (bo’sh joy) belgilaydi.

Misol:

CSS-ning chegara va to’ldirish xususiyatlaridan foydalanish:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
   <style>
      p {
        border: 2px solid powderblue;
        padding: 30px;
      }
   </style>
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
                
<p>Bu paragraf</p>
<p>Bu paragraf</p>
<p>Bu paragraf</p>
                
</body>
</html>
                

Natija:

Bu sarlavha

 

Bu paragraf

 

Bu paragraf

 

Bu paragraf

CSS chegarasi (margin)

CSSning margin xususiyati chegaradan tashqarida marj (bo’sh joy) ni belgilaydi.

Misol:

CSS-ning chegara va marjin xususiyatlaridan foydalanish:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
   <style>
      p {
        border: 2px solid powderblue;
        margin: 50px;
        }
   </style>
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
                
<p>Bu paragraf.</p>
<p>Bu paragraf.</p>
<p>Bu paragraf.</p>
                
</body>
</html>
                

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.
Bu paragraf.
Bu paragraf.

Tashqi CSS-ga havola

Tashqi css jadvallarini ulashda to’liq URL manzili yoki joriy veb-sahifaga nisbatan yo’l ko’rsatilishi kerak bo'ladi. Bunga ko'ra css fileda biz o'zgartrishimiz kerak bolgan tag yoki ma'lum bir class yozilib unga html stylke atributi elementlari kabi kiritib ularni o'zgaritishimiz mumkin bo'ladi. Bu togrisida batafsil css darslarimiz o'rganib chiqaiz albatta.

Misol:

Ushbu misol CSS stiliga bo’lgan to’liq url-manzil bilan bog’langan:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
   <link rel="stylesheet" href="css  joylashgan manzil/cssnomi.css">
</head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
<p>Bu paragraf.</p>
                
</body>
</html>
                

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.

 

Bu misol html papkasida joylashgan veb-saytning css jadvaliga bog’langan: 

Misol:

<!DOCTYPE html>
<html>
   <head>
      <link rel="stylesheet" href="css manzili">
   </head>
<body>
                
<h1>Bu sarlavha</h1>
<p>Bu paragraf.</p>
                
</body>
</html>
Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.

Ushbu misol joriy sahifa bilan bir xil papkada joylashgan css jadvaliga bog’langan:

<!DOCTYPE html>
  <html>
     <head>
        <link rel="stylesheet" href="fayl.css">
     </head>
     <body>
                
     <h1>Bu sarlavha</h1>
     <p>Bu paragraf.</p>
                
     </body>
  </html>

Natija:

Bu sarlavha

Bu paragraf.